توضیحات
ارتینگ و صاعقه‌گیر
با توجه به رشد روزافزون استفاده از تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی حساس در سایت‌ها و ایستگاه‌های صنعتی، استفاده از سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر برای حفاظت از تجهیزات و جان انسان‌ها بسیار حیاتی است. صاعقه و نشت جریان الکتریکی می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به تجهیزات، آتش‌سوزی، و حتی تهدید جان انسان‌ها شود. در این مقاله به بررسی سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر در سایت‌ها می‌پردازیم.
۱. سیستم ارتینگ (Earthing) چیست؟
سیستم ارتینگ به مجموعه‌ای از تجهیزات و اتصالات گفته می‌شود که جریان نشتی یا اضافه بار را به زمین منتقل کرده و مانع از آسیب به تجهیزات و افراد می‌شود.
اهداف سیستم ارتینگ:
* حفاظت از جان انسان‌ها در برابر برق‌گرفتگی
* حفاظت از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در برابر نوسانات
* اطمینان از عملکرد صحیح سیستم‌های حفاظتی مانند فیوز و کلیدهای قطع
۲. اجزای اصلی سیستم ارتینگ
- الکترود زمین (Earth Electrode):شامل میله‌ها یا صفحات فلزی دفن‌شده در زمین برای انتقال جریان به خاک
- هادی زمین (Earth Conductor): سیم‌های اتصال‌دهنده تجهیزات به الکترود زمین
- جعبه تست زمین (Test Link Box): برای تست دوره‌ای مقاومت زمین
۳. انواع سیستم‌های ارتینگ
سیستم TT:نول و ارت جداگانه به زمین متصل می‌شوند (رایج در سایت‌های مخابراتی)
سیستم TN: نول و ارت از یک نقطه زمین می‌شوند (در صنایع)
سیستم IT: بدون اتصال مستقیم به زمین (در محیط‌های حساس)
۴. مقاومت زمین مناسب
مقاومت مناسب بستگی به نوع سایت دارد. در سایت‌های مخابراتی معمولاً باید مقاومت زمین کمتر از ۲ اهم باشد. در برخی کاربردهای ابزار دقیق حتی کمتر از ۱ اهم توصیه می‌شود.
۵. سیستم صاعقه‌گیر (Lightning Protection System)
سیستم صاعقه‌گیر برای هدایت مستقیم جریان صاعقه به زمین طراحی شده تا از برخورد آن به ساختمان یا تجهیزات جلوگیری شود.
اجزای صاعقه‌گیر:
- گیرنده صاعقه (Air Terminal): نوک فلزی در بالاترین نقطه ساختمان
- هادی نزولی (Down Conductor): مسیر هدایت صاعقه به زمین
- سیستم زمین (Earth Termination): اتصال هادی به زمین
۶. انواع صاعقه‌گیر
صاعقه‌گیر منفعل (Traditional): شامل میله‌های فلزی ساده در بالای ساختمان
صاعقه‌گیر فعال (Early Streamer Emission – ESE): دارای شعاع پوشش بیشتر و عملکرد بهتر
۷. نکات اجرایی در طراحی سایت‌ها
* محل نصب الکترودهای زمین باید دور از سیستم لوله‌کشی و کابل‌کشی اصلی باشد.
* اتصال ارت باید دائمی و دارای مقاومت کم باشد.
* استفاده از مواد بهبوددهنده مقاومت خاک مانند بنتونیت یا ژل‌های ارتیفایر
* استفاده از تست دوره‌ای با دستگاه ارت تستر
۸. تست و نگهداری سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر
تست سالیانه مقاومت زمین
بررسی خوردگی در محل اتصالات
اطمینان از صحت اتصال صاعقه‌گیر به هادی و الکترود زمین
نتیجه‌گیری
یک سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر مناسب نقش حیاتی در ایمنی سایت‌های صنعتی و مخابراتی دارد. طراحی صحیح، اجرای اصولی و نگهداری منظم، سه رکن اساسی برای تضمین عملکرد این سیستم‌ها هستند. توجه به استانداردهای بین‌المللی مانند IEC 62305 و IEEE 80نیز در ارتقاء کیفیت و ایمنی مؤثر است.
منابع پیشنهادی:
* استاندارد IEC 62305
* استاندارد IEEE 80
* مقررات ملی برق ایران (مبحث ۱۳)
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.